همه چیز درباره میناکاری؛ هنری اصیل و ظریف از نصف دنیا - وبلاگ آمیتیس تک

به گزارش وبلاگ آمیتیس تک، اگر گذرتان به بازارهای سنتی اصفهان خورده باشد احتمالا ظروف مسی که با رنگ آبی و نقوش به شدت ظریفی تزئین شدند را به وفور دیده اید که مصداق شاخص هنر اصیل و چشم نواز میناکاری یا به قول فرنگی ها vitreous enamel هستند. قدمت این هنر به بیش از پنج هزار سال پیش می رسد. میناکاری فقط مختص ایران نیست و در کشورهایی مثل چین، هند و روسیه هم می توان نمونه های مختلفی از اشیایی که به این هنر مزین شدند را دید اما قدیمی ترین شی میناکاری جهان در نهاوند کشف شده و قدمت آن حوالی سده هفتم تا هشتم پیش از میلاد مسیح تخمین زده می گردد.

میناسازی یا همان میناکاری در لغت نامه دهخدا این طور تعریف می گردد نقاشی و تزئین فلزاتی همچون طلا، نقره و مس از طریق رنگ های لعاب دار مخصوصی که در حرارت زیاد پخته و ثابت شوند، این دقیق ترین تعریفی است که در یک جمله می توان درباره این هنر ارائه داد. جالب است بدانید واژه مینا در لغت نامه دهخدا کنایه از آسمان است و به همین علت استفاده از رنگ آبی لاجوردی در این هنر به شدت رواج دارد و یکی از نخستین چیزهایی که با تماشا این اشیا به خاطر بیننده می رسد آبی بی کران آسمان است.

میناکاری در یک نگاه

وقتی سطح فلزاتی مثل مس، طلا یا نقره و حتی سفال با لعاب سفید رنگی پوشیده و سپس با رنگ های مختلفی تزئین و برای تثبیت در کوره قرار داده شوند، هنر میناکاری اجرا شده است؛ این ساده ترین و ابتدایی ترین تعریفی است که می توانیم از این هنر ارائه دهیم.

میناکاری روی مس از رایج ترین گونه های این هنر اصیل و خاستگاه آن دیار اصفهان است و معمولا روی انواع و اقسام ظروف تزئینی از کاسه و بشقاب گرفته تا شمعدان و گلدان انجام می شوند. از مهم ترین ویژگی های مس که آن را به بستر مناسبی برای این هنر تبدیل نموده می توان به مقاومت بالای آن مقابل اکسید شدن و صد البته ضربه و قیمت نسبتا ارزان آن اشاره نمود که باعث می گردد قیمت تمام شده این ظروف ارزان از آب درآید.

البته میناکاری روی طلا و نقره در جنوب کشورمان و شهرهایی مثل اهواز رواج دارد که معمولا به عنوان زیورآلات استفاده می شوند. از آن جایی که طلا و نقره از جمله فلزاتی هستند که مقاومت بسیار بالایی مقابل اکسید شدن دارند به همین علت هم طرح های نقش بسته بر آن ها از ظرافت و کیفیت بالاتری نسبت به مس برخوردارند و از جمله نفیس ترین انواع زیورآلات به حساب می آیند.

میناکاری روی سفال هم ابداع ما ایرانی ها است که بازار آن چند سالی است حساب داغ شده و در همدان و شهرهایی مثل لالجین به شدت پرطرفدار است. این اشیای سفالی قیمت مناسب تری نسبت به میناکاری مسی دارند و راحت تر هم تهیه می شوند.

انواع مینا

روش های متفاوتی در میناکاری وجود دارد که متناسب با تکنیک به کار رفته، مواد مصرفی و جنس بستر نام های گوناگونی دارند. طبیعتا هرچه قدر این روش ها دشوارتر و به ظرافت بیش تری برای تهیه محصول نهایی احتیاج باشد و مواد به کار رفته گران تر باشند ارزش محصول نهایی بیش تر و قیمت آن گران تر است.

1- مینای نقاشی

مینای نقاشی همان میناکاری اصفهان است. این هنر معمولا روی بستر مسی انجام می گردد و بیش تر به شکل ظروف تزئینی در دسترس است. البته در چند سال گذشته زیورآلات میناکاری مسی هم رواج خوبی داشتند. همان طور که از نام این روش معین است استاد میناکار با استفاده از رنگ های معدنی و آلی نقوش به شدت ظریفی را روی اشیا می کشد و سپس آن را برای تثبیت رنگ در کوره قرار می دهد. آبی لاجوردی پرمصرف ترین رنگ در این روش است و مینای نقاشی اصفهان به رنگ آبی آسمانی چشم نوازش شناخته می گردد.

بشقاب میناکاری طرح اسلیمی کد 1114

20 %

2,200,000

1,760,000 تومان

مشاهده و خرید

2- مینای حجره بندی

یکی از نفیس ترین و صد البته قدیمی ترین روش های میناکاری است که بیش تر در کشورهایی مثل چین و روسیه رواج دارد اما در ایران هم برای ساخت جواهرات و ظروف نفیس استفاده می گردد. این هنر در حقیقت تلفیقی از میناکاری و ملیله کاری است و به همین علت هم زحمت زیادی می برد و قیمت نسبتا بالایی دارد.

برای ساخت مینای حجره بندی ابتدا با استفاده از مفتول های بسیار ظریفی از جنس فلز بستر، طرح های مختلفی را ایجاد و سپس آن ها را با لحیم نقره روی سطح ثابت می نمایند و سپس استاد میناکار طرح های خانه بندی شده را با سلیقه خودش رنگ آمیزی می نماید. محصول به دست آمده مثل بقیه روش ها در کور قرار می گیرد تا این بار علاوه بر رنگ، مفتول ها هم بر سطح کاملا ثابت شوند.

بشقاب مینای خانه بندی مدل کبوتر کد 2310688

مشاهده کالا

3- مینای برجسته

همان طور که از نام آن معین است نوعی از میناکاری است که شامل نقوش برجسته است. این هنر روی مس رواج بیش تری دارد و کاملا مشابه مینای نقاشی است با این تفاوت که یک مسگر ماهر با استفاده از روش قلم زنی، نقوش برجسته ای را روی سطح ایجاد می نماید و سپس استاد میناکار این طرح های برجسته را با رنگ هایی درخشان زینت می دهد. این هنر هم در اصفهان به شدت محبوب است.

تابلو میناکاری هنرلوکس مدل p16

41 %

480,000

285,000 تومان

مشاهده و خرید

4- مینای مرصع

مینای مرصع در جواهرسازی کاربرد دارد و ارزش آن بسیار زیاد است. در این روش میان طرح های مینای مختلف، انواع و اقسام بلورها و سنگ های قیمتی چسبانده می گردد که ظاهر بسیار مجللی در طرح نهایی ایجاد می نماید. سپر نادرشاه افشار یکی از قدیمی ترین نمونه های مینای مرصع است که در حال حاضر در خزانه جواهرات ملی نگهداری می گردد.

5- میناکاری روی سفال

این هنر در لالجین همدان و اصفهان رواج دارد و علیرغم قدمت کمش بسیار پرطرفدار و چشم نواز است. روش کار تقریبا مشابه میناکاری نقاشی است با این تفاوت که روی بستر سفالی انجام می گردد و از آن جایی که مواد به کار رفته در این روش نسبتا ارزان است و از دردسرهای مسگری هم در آن خبری نیست، قیمت تمام شده بسیار ارزان تر از روش های دیگر میناکاری است.

سرویس پناماوری میناکاری مدل پرنده کد pp31525 مجموعه 3 عددی

590,000 تومان

مشاهده و خرید

6- مینای شیشه ای

مینای شیشه ای یا همان ویترای روشی نسبتا نو است و در طراحی پنجره های مشبک و انواع و اقسام ظروف مدرن کاربرد دارد و در چند سال اخیر در طراحی داخلی به شدت مورد توجه قرار گرفته است.

تابلو ویترای طرح چشم نظر

500,000 تومان

مشاهده و خرید

آموزش میناکاری

برای این که به یک میناکار ماهر تبدیل شوید حتما و حتما باید نزد یک استاد ماهر آموزش ببینید و با تمرین و ممارست بسیار آثار چشم نوازی را در این حوزه خلق کنید اما عجالتا برای آشنایی با این هنر اصیل ایرانی مراحل ساخت یک ظرف یا جواهر میناکاری به شکل کاملا سنتی را مرور می کنیم:

• مرحله اول: ساخت بستر

در این مرحله باید بستر مناسبی برای ایجاد طرح های مختلف فراهم گردد. هرچقدر کیفیت بستر بالاتر باشد نتیجه نهایی شکیل تر و چشم نوازتر از آب درمی آید. در میناکاری روی مس، شی مورد نظر از طریق مسگرهای ماهر طراحی و ساخته می گردد در نهایت طرح مورد نظر به یاری روش هایی مثل چکش کاری و خم کاری ایجاد و پس از حذف همه پستی و بلندی های اضافی و به دست آمدن یک سطح کاملا هموار به استاد میناکار تحویل داده می گردد تا بقیه مراحل روی آن انجام گردد.

• مرحله دوم: لعاب کاری

پیش از ساخت لعاب باید سطح بستر مورد نظر را از هر گونه آلودگی پاک گردد تا لعاب به خوبی روی آن بچسبد و ادامه کار با کیفیت هر چه تمام تر انجام گردد. برای تمیز کردن سطح می توان شی مورد نظر را در ترکیبات شیمیایی مثل سرکه و نمک یا اسید سولفوریک غوطه ور کرد یا سطح را با استفاده از صابون و سیم فلزی از آلودگی ها پاک کرد.

سپس نوبت ایجاد لعاب می رسد. لعاب طیف وسیعی از مواد آلی و معدنی را شامل می گردد که معمولا به صورت پودرهای سفید در دسترس هستند. برای ایجاد چسبندگی در این پودرها از لعاب به دانه استفاده می نمایند؛ به این صورت که ابتدا دانه های میوه به را می جوشانند و لعاب به دست آمده را با پودرهای سفید رنگ ترکیب می نمایند. در نهایت این ماده را روی بستر مورد نظر می مالند و آن را در کوره ای با دمای 900 درجه سانتی گراد حرارت می دهند. برای داشتن یک لعاب خوب باید این کار را دو تا سه مرتبه دیگر هم تکرار کرد.

• مرحله سوم: نقاشی

رنگ های میناکاری از اکسیدهای فلزی مختلف به دست می آیند که به صورت پودر در دسترس هستند و حلال آن ها ترکیبی از گلیسیرین و صمغ عربی است اما خوشبختانه در حال حاضر این رنگ ها به صورت آماده در بازار موجودند و احتیاجی نیست برای تهیه شان زحمت زیادی کشید.

استاد میناکار پیش از هر کاری باید طرح مورد نظر که شامل انواع طرح های اسلیمی، ختایی، گل مرغی و … است را روی یک تکه کاغذ بکشد و سپس آن را به عنوان الگو روی سطح فلز قرار دهد. در این مرحله با استفاده از یک سوزن ظریف کاغذ را سوراخ می نماید و با استفاده از خاکستر طرح نهایی به لعاب منتقل گردد. حالا رنگ های مورد نظر را با استفاده از قلم موهای بسیار ظریف و نازکی روی بستر می کشد.

• مرحله چهارم: پخت

برای تثبیت رنگ ها روی بستر باید پس از اتمام کار شی میناکاری شده را در کوره قرار داد که دمای آن متناسب با جنس بستر مشخص می گردد. با این کار می توان مطمئن شد که رنگ ها در اثر شستشو یا ضربات و ساییدگی های جزئی از روی بستر کنده نمی شوند و محصول نهایی کاملا مقاوم از آب درمی آید.

مراحل آموزش میناکاری روی سفال هم کم و بیش به ترتیب آموزش میناکاری روی مس است با این تفاوت که بستر کار از طریق سفالگران ماهر ایجاد می گردد و طبیعتا شکل دهی به گل از فلزات سختی مثل مس و طلا ساده تر و کم دردسرتر است.

سرویس چای خوری میناکاری 15 پارچه کد 115

850,000

تومان

گلدان میناکاری مدل گل کد A016

450,000

تومان

انواع محصولات میناکاری در وبلاگ آمیتیس تک

مشاهده همهمنبع: دیجیکالا مگ