عملیات نجات؛ این بار، بوستان های جنگلی - وبلاگ آمیتیس تک

به گزارش وبلاگ آمیتیس تک، بعد از آتشی که کرونا به جان شهر انداخت گویا حالا نوبت به آتش سوزی های سریالی در بعضی بوستان های جنگلی رسیده که یکی پس از دیگری اتفاق می افتد.

وبلاگ آمیتیس تک- مژگان مهرابی: بعد از آتشی که کرونا به جان شهر انداخت گویا حالا نوبت به آتش سوزی های سریالی در برخی بوستان های جنگلی رسیده که یکی پس از دیگری اتفاق می افتد. اول بوستان ولایت، بعد کوهسار و چیتگر و چند روز پیش هم اراضی جنگلی خجیر. از آنجا که وسعت زیادی از بوستان ها و اراضی جنگلی تهران در محدوده و حریم مناطق شرقی پایتخت؛ 4، 13، 14 و 15 واقع شده، احتمال اینکه طعمه بعدی حریق یکی از جنگل های این بخش از شهر باشد زیاد است. اینکه آتش سوزی عمدی اتفاق افتاده یا سهوی موضوع ما نیست. آنچه در گزارش این هفته به آن پرداختیم، اقداماتی است که مدیریت شهری این مناطق برای نگهداشت جنگل ها و پیشگیری از حریق انجام داده یا قرار است انجام دهد. در این باره با مسئولان امور شهری مناطق 4، 13، 14 و 15 گفت وگو کردیم.

منطقه 4 با داشتن 11 بوستان جنگلی در صدر مناطق تهران در این زمینه قرار گرفته است. بوستان های جنگلی لویزان، یاس فاطمی، بهشت بانوان، باغ پرندگان و تلو 1000 هکتاری، با توجه به امکانات تفریحی شان مکان خوبی برای گذران اوقات فراغت شهفرایندان هستند. اما دیگر بوستان های جنگلی منطقه 4 مثل تلو 500 هکتاری و غزال ـ آبعلی جزو اراضی جنگل کاری محسوب می شوند و به دلیل نداشتن وسایل رفاهی فضای قابل استفاده ای برای شهفرایندان ندارند. باقی بوستان ها مثل شهرام فر، قوچک، تلو، انصارالحسین و امام حسین(ع) اگرچه جزء اراضی جنگلی هستند و ریه تنفسی شرق پایتخت به شمار می آیند اما از آنجا که در محدوده اراضی نظامی هستند امکان تردد به آنها وجود ندارد. با این وصف این 11 بوستان جنگلی کمربند سبز تهران محسوب می شوند و باعث شده اند منطقه 4 بیشتر از دیگر مناطق با بحران حریق روبرو گردد.

حمیدرضا فرخی، معاون امور شهری و محیط زیست منطقه 4 اطمینان خاطر می دهد که نکات ایمنی برای همه بوستان ها و جنگل ها در نظر گرفته شده و خطری آنها را تهدید نمی نماید. او می گوید: بوستان لویزان، از بوستان های پر تردد منطقه 4 است که به دلیل موقعیت جغرافیایی اش شهفرایندان زیادی از راه های دور و نزدیک به آن می آیند. برای پیشگیری از حریق ایستگاه آتش نشانی 25 در آن مستقر و 3 برجک دیده بانی هم اخیراً جانمایی شده است. برای حراست از این سرمایه شهری از شهفرایندان خواسته ایم تا مدتی از آوردن خودرو به داخل بوستان لویزان خودداری نمایند. در کنار آن بوستان بهشت بانوان قرار گرفته است که از خدمات ایمنی پارک لویزان استفاده می نماید.

• مراقب گونه های جانوری تهران باشیم

به گفته فرخی، بوستان تلو 1000 هم که در انتهای بزرگراه شهید بابایی قرار گرفته است، همجوار با محله حکیمیه است و ایستگاه آتش نشانی آن اعلام آمادگی نموده است. او می گوید: در بوستان جنگلی تلوگونه های جانوری مثل روباه و خرگوش و کبک دیده می گردد که با یک سهل انگاری خانه خیلی از آنها با خاکستر یکی می گردد. اما در خصوص باغ پرندگان باید متذکر شوم 150 گونه پرنده در آن نگهداری می گردد.

وجود آلاچیق ها وپلکان های چوبی عامل مهمی برای شعله ور شدن آتش هستند. جرقه ای کوچک می تواند خسارت زیادی به این بوستان وارد نموده و پرنده های زیادی را از بین ببرد. از این رو در همسایگی باغ پرندگان چند ایستگاه آتش نشانی است که در صورت لزوم برای یاری بیایند. اما نکات ایمنی در پارک به خوبی رعایت شده و اگر شهفرایندی بی دقتی نکند می توان گفت خطری این پارک را تهدید نمی نماید. حمیدرضا فرخی معتقد است تجمع زباله و استفاده از مواد آتش زا در بوستان های جنگلی می تواند دردسرهای زیادی را درست کند. از این رو در جای جای بوستان های جنگلی بنرهای هشداردهنده و توصیه ایمنی نصب شده است. همچنین 131 هکتار خط آتش برای جلوگیری از گسترش حریق در نظر گرفته شده است.

نادر لطفی/ معاون امور شهری و فضای سبز منطقه 15

• 960 هکتار اراضی جنگلی در حریم منطقه 15

مجموعه 2060 هکتار فضای سبز در منطقه 15 وجود دارد که از این وسعت 960 هکتار بوستان جنگلی و کمربند سبز حریم آن است. جنگلکاری توسکا، بی بی شهربانو و غنی آباد و جنگلکاری داخل پادگان قصرفیروزه، شهید زیادیان و یگان ویژه که زیرنظر نیروی سپاه است.

نادر لطفی معاون امور شهری و فضای سبز منطقه 15 می گوید: باتوجه به حجم بالای بارندگی سال جاری و سال گذشته رشد علف های هرز در جنگل ها و مراتع زیاد بوده است. با توجه به تجربه خوبی که از سال گذشته در منطقه 15 داشتیم سال جاری از بهمن ماه اقدام به شخم زدن زیر درختان توام با عملیات به زراعی و کندوکوب کردیم که باعث از بین رفتن بخش زیادی از علف های هرز شد. در فروردین ماه هم همین کار را کردیم. در واقع می توانم بگویم 60 درصد علف هرز از بین رفته است. بعد از فروردین ماه اقدام به کوتاه کردن علف ها با دستگاه علف زدن کردیم. جاهایی که احتمال دادیم خطر آتش سوزی زیاد است خطوط آتش بر ایجاد کردیم. جمع آوری علف های خشک و انتقال آنها به خارج از عرصه های جنگلکاری از دیگر اقداماتی بود که انجام دادیم.

• بطری های شیشه ای متهم ردیف اول

اما به اعتقاد لطفی وجود ظروف یکبارمصرف آب و شیشه های رها شده در پارک ها مهم ترین عامل برای ایجاد حریق است. او می گوید: شیشه اگر لابه لای علف باشد. حالت ذره بین به خود گرفته و می تواند عاملی برای ایجاد حریق باشد. از آنجا که علف خشک خیلی زودتر از کاغذ آتش می گیرد در کمتر از ساعتی فضای گسترده ای از جنگل طعمه حریق می گردد. لطفی برای نگهداشت جنگل ها تعدادی از کارگران را برای نگهبانی از جنگل گمارده است که همه آنها دارای کپسول اطفای حریق هستند و مرتب در بوستان و جنگل گشتزنی می نمایند. به گفته این مسئول چندین بار آتش سوزی جزئی در منطقه 15 اتفاق افتاده که سریعاً برای خاموش کردن آن اقدام شده است. او می گوید: علت آن حضور معتادانی است که برای گرم کردن خود یا روشنایی اقدام به درست کردن آتش می نمایند. از این رو تعداد زیادی آتش کوب و تانکر آبی در جنگل جانمایی شده که برای خاموش کردن آتش از آن استفاده می گردد. به گفته این مسئول 10 ایستگاه آتش نشانی آماده باش برای حراست از حریم جنگل های این منطقه هستند.

مهدی اتحاد / شهردار ناحیه 6

• اراضی بی دفاع منطقه 14

منطقه 14 بوستان جنگلی ندارد اما در حریم آن جنگلکاری 369 هکتاری قصرفیروزه واقع شده که در واقع کمربند سبز شرق تهران به شمار می آید.

مهدی اتحاد شهردار ناحیه 6 در این باره می گوید: انتهای بلوار هجرت عرصه جنگلکاری قصرفیروزه است. از آنجا که در محدوده نظامی قرار گرفته است حراستش برعهده سازمان محیط زیست است. با این وصف برای نگهداشت آن اقدام به کوتاه کردن علف های خشک آنجا نموده ایم. به گفته شهردار ناحیه 6 در عرصه جنگلکاری قصرفیروزه احتمال تردد شهفرایندان وجود ندارد از این رو احتمال حریق در آنجا خیلی ضعیف است.

با این حال ایستگاه های آتش نشانی داخل پادگان های نظامی محدوده ناحیه 6 و همچنین ایستگاه های 48 در بلوار ابوذر و 24 در خیابان نبردجنوبی برای همکاری با شهرداری و سازمان محیط زیست اعلام آمادگی نموده اند. اتحاد متذکر می گردد برای حراست از حریم جنگلکاری قصرفیروزه 2 دستگاه تانکر با 12000 لیتری در نظر گرفته شده است. نکته قابل توجه دیگر اینکه درمحدوده ناحیه 5 منطقه 14 زمین های بی دفاع شهری زیاد است و همین باعث شده معتادان و کارتن خواب ها برای استعمال موادمخدر یا خوابیدن در آنجا بیتوته نمایند. با وجود علف های بلند و خشکی که در این زمین ها وجود دارد هر آن می توان احتمال داد حریقی در محله حسین آباد دولاب رخ دهد. از این رو شهرداری ناحیه 5 با چیدن علف های خشک و ایجاد خط آتش بر این امکان را گرفته است.

• پارک جنگلی سرخه حصار

تنها بوستان جنگلی منطقه 13 پارک سرخه حصار است که در بزرگراه شهید یاسینی قرار گرفته است. این بوستان به دلیل امکانات تفریحی زیاد مکان مناسبی برای تفریح خانواده هاست. وجود زمین های بازی، پیست دوچرخه سواری و آلاچیق باعث شده آخر هفته اغلب شهفرایندان شرق تهران برای گذران اوقات فراغت به این بوستان بیایند. وجود درخت های سوزنی در پارک سرخه حصار خود یکی از عواملی است که اگر شهفرایندان برای روشن کردن آتش دقت ننمایند، می تواند حادثه ای ناگوار را رقم بزند. اما از تدابیر شهرداری منطقه 13 این است که قدم به قدم بوستان، جایگاهی برای درست کردن کباب مهیا شده است. با این وصف عده ای ترجیح می دهند چوب جمع نموده و با روشن کردن آتش فضای محبت آمیز ای را ایجاد نمایند. اداره فضای سبز منطقه 13 برای جلوگیری از خطرهای احتمالی اقدامات ارزنده ای انجام داده است.

سید مجتبی طاهری مدیر اداره فضای سبز منطقه در این باره می گوید: وسعت این بوستان 624 هکتار است. برای نگهداشت آن روزانه 30 کارگر خدمات شهری همراه با دستگاه های علف زنی در این بوستان فعالیت می نمایند. یک دستگاه باب کت برای ایجاد خط آتش در بوستان مستقر است تا در صورت حریق با ایجاد خط آتش امکان گسترش آتش را به صفر برساند. برای کنترل بوستان چند دیده بان در جای جای بوستان مستقر نموده ایم تا با مشاهده افراد خاطی سریع اقدام نمایند. از دیگر اقدامات این اداره، نصب 2 تانکر 6000 لیتری مجهز به واترجت، و 4 تانکر 1000 لیتری روی خودرو نیسان برای خاموش کردن حریق در نقاط صعب العبور، آماده باش 15 گشتی موتوری همراه با کپسول آتش نشانی و مهیا کردن 50 دستگاه آتش کوب و 18 شیر آتش نشانی در جای جای بوستان جنگلی سرخه حصار است. از همه مهم تر نقاط پرخطر این بوستان شناسایی و دستگاه های اطفای حریق در آنجا مستقر شده اند.

سیدمجتبی طاهری/ مدیر اداره فضای سبز منطقه

• وقتی آتش به جان خجیر افتاد

موضوع آتش سوزی جنگل خجیر که اخیراً رخ داد را از طاهری جویا می شوم. او می گوید: 2500 اراضی جنگلکاری خجیر، ترقیون و سعیدآباد در حریم منطقه 13 قرار گرفته است از این رو نگهداشت این محدوده با شهرداری منطقه 13 است. بخش دیگری از این اراضی را هم منابع طبیعی و سازمان هوافضای پارچین نظارت دارد و از محدوده عملکرد ما خارج است.

چند شب پیش بخش کوچکی از جنگل خجیر دچار آتش سوزی شد که با اقدام سریع آتش نشانی و مأموران فضای سبز منطقه حریق خاموش شد. به گفته طاهری در سال 1361 اراضی خجیر به عنوان پارک ملی و قدیمی ترین منطقه حفاظت شده لقب گرفته است. او می گوید: گونه گیاهی جنگل خجیر عبارت است از درختان بادام کوهی، ارس، چنار، سپیدار، زالزالک افرا زبان گنجشک اقاقیا تمشک، زرشک و شیرخشت، وگونه جانوری آن شامل بز، قوچ، میش، گراز، کفتار، پلنگ، روباه قرمز، گورکن، مارپلنگی، شتر مار و افعی شاخدار می گردد. این بوستان اگرچه در تلطیف هوای شرق تهران نقش مؤثری دارد و کمربند سبز پایتخت محسوب می گردد اما به دلیل همجواری اش با محیط نظامی برای استفاده شهفرایندان تجهیز نشده است. طاهری در ادامه به حریم روستاهای سرخه حصار و همه سین اشاره می نماید و می گوید: روستاهایی که در حریم منطقه قرار دارند زیر نظر بخشداری هستند و باید به وسیله این سازمان برای حراست از مراتع و باغ ها اقدام گردد.

• مرتضی موحدی نیا: کارشناس ارشد آتش نشانی/ نه به روشن کردن آتش در پارک ها

مدیریت شهری و سازمان حفاظت محیط زیست برای نگهداشت جنگل ها و بوستان های جنگلی نقش بسزایی دارند اما قطعاً شهفرایندان هم باید نکاتی را برای حراست از طبیعت رعایت نمایند.

مرتضی موحدی نیا مسئول روابط عمومی منطقه 3 آتش نشانی در این باره می گوید: باتوجه به بارندگی سال جاری و سال گذشته علف های هرز رشد زیادی داشتند. در خصوص بوستان های داخل شهر به دلیل چمن زنی و رسیدگی زیاد علف هرزی در آنها دیده نمی گردد اما در بوستان های جنگلی این امر کاملاً مشهود است. وقتی مردم اواخر هفته برای تفریح به تفرجگاه ها می فرایند نخستین اقدامشان روشن کردن زغال یا چوب است تا بتوانند کبابی درست نمایند. در برخی مواقع خیلی دقت نظر ندارند و متأسفانه آتش را به حال خود رها نموده یا از خاموش شدن آن اطمینان حاصل نمی نمایند. یک جرقه می تواند کل بوستان را طعمه حریق کند.

نکته دیگری که موحدی نیا به آن اشاره می نماید وجود شیشه در جنگل هاست که متأسفانه شهفرایندان از انداختن آنها در سطل زباله خودداری می نمایند.

او متذکر می گردد: شیشه نوشابه زیر نور خورشید مثل ذره بین عمل نموده و باعث آتش سوزی می گردد. اما گاهی اوقات پیش می آید عده ای دردسرساز، به عمد اقدام به آتش زدن بوستان ها و جنگل ها می نمایند. تنها تعریفی که می توان از کار آنها کرد این است که بیمار هستند و ازتخریب سرمایه های ملی و شهری لذت می برند. اصطلاحا به آنها وندال می گویند.

مرتضی موحدی نیا/ مسئول روابط عمومی منطقه 3 آتش نشانی

او از شهفرایندان می خواهد چنانچه فرد یا افرادی را در حین آتش زدن بوستان ها دیدند موضوع را به پلیس 110 یا مسئولان پارک گوشزد نمایند. موحدی نیا می گوید: البته اتفاق خوبی افتاده و مأموران شهرداری مرتب در حال گشتزنی در بوستان های جنگلی هستند و شهفرایندان می توانند از آنها هم یاری بگیرند.

به گفته او در همه بوستان های جنگلی ایستگاه آتش نشانی متمرکز نیست اما آنچه حائز اهمیت است این است که در نزدیکی همه شان یک یا چند ایستگاه وجود دارد.

• مجازات سنگین در انتظار وندال ها!

وندال ها چهره متفاوتی دارند. افرادی کینه جو که برای تخلیه بغض و دلخوری خود از سرخوردگی های شان اقدام به تخریب اموال عمومی و سرمایه های شهری می نمایند از شکستن جایگاه های پارک و خط کشیدن روی بدنه اتومبیل ها تا پرتاب سنگ به شیشه قطار و خراب کردن وسایل بازی. حالا هم که به جان بوستان ها افتاده و با آتش زدن آنها سعی در از بین بردن تفرجگاه های مردم دارند.

پوریا ارجمندی کارشناس جامعه شناسی درباره آتش سوزی بوستان ها می گوید: در نگاه اول آتش سوزی در بوستان ها به دلیل بی توجهی شهفرایندان و سهوی رفتار کردن آنها تلقی می گردد اما با سریالی شدن آتش سوزی ها می توان این احتمال را داد که این کار تعمدی است. که البته این احتمال با دستگیری چند فرد خاطی به حقیقت نزدیک تر شد. به گفته او تخریب و آتش زدن جنگل ها مجازاتی دارد. او در ادامه می افزاید: با توجه به ماده ای که برای آتش زدن عمدی جنگل ها استفاده می گردد، حکم قانونی صادر می گردد. ماده 47 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها مجازات سنگینی دارد. به موجب این قانون هرکسی در جنگل عمدا آتش سوزی ایجاد کند، 3 تا 10 سال محکوم به حبس می گردد.