بازار وکیل شیراز؛ گردش در یک رویای شیرین - وبلاگ آمیتیس تک

به گزارش وبلاگ آمیتیس تک، قبول دارم که هر شهری بازار قدیمی خاصی دارد و این بازارها ساختار نسبتا یکسانی دارند، اما بازار هر شهر، جزییات و حال وهوای مخصوص به خود را دارد که تا قدم به راسته های خوش آب ورنگ آن نگذارید و با چشم خود نبینید، درک درستی از آن نخواهید داشت، از قدیم راست گفته اند؛ شنیدن کی بود مانند تماشا؟

بازار وکیل شیراز، یکی از لوکیشن های فیلم فراموش نشدنی داش آکل مسعود کیمیایی است، وصف آن را در همین داستان از صادق راهنمایی می توانید پیدا کنید. قهرمان داستان زیر طاق های بلند بازار شیراز قدم می زند و به عشق دست نیافتنی خود فکر می نماید… من هم قرار است در این مقاله از مجله توریستی وبلاگ آمیتیس تک چشم و گوش شما باشم. دستتان را بگیرم و در قصه ها قدم بزنیم، با هم چند سالی در تونل زمان سفر کنیم تا ببینیم بازار وکیل از کجا و چه طور در شیراز سردرآورده است، بعد از معماری و حجره های دلربایش صحبت کنم و با هم به حال هوای همیشه زنده و پرجنب وجوش آن فکر کنیم.

شکوه هر بازار به سروصدای مردم زیر نور روزنه هایی است که نور از آن ها چکه می نماید. یک جا صدای تق وتوق مسگر ها، یک طرف عطر و رنگ ادویه ها و بهارنارنج؛ طرف دیگر فرش و پارچه های رنگارنگی که چشم ها را نوازش می نماید. در این سفر با من همراه باشید تا هرچه ضروری است، درباره بازار وکیل شیراز بدانید.

آیا خرید اینترنتی از بازار وکیل ممکن است؟

بازار وکیل بخش فروش اینترنتی ندارد، اما با توجه به توسعه شبکه های اجتماعی، امکان خرید اجناس به وسیله صفحات اینستاگرام مغازه ها امکان پذیر است.

ساعات کاری بازار وکیل شیراز چگونه است؟

بازار وکیل از ساعت 8:30 صبح تا 20:30 شب فعال است و معمولا روزهای آدینه تعطیل است. البته در نظر داشته باشید که مناسبت های مختلف و شرایط خاص روی ساعت کاری بازار تاثیرگذار است.

آدرس بازار وکیل شیراز کجاست؟

بازار وکیل دارای 5 در ورودی از خیابان های زند، لطفعلی خان زند و طالقانی است. ورودی اصلی بازار وکیل در خیابان زند و ضلع شرقی میدان شهرداری واقع شده است.

تاریخچه بازار وکیل شیراز

بازار وکیل شیراز یکی از مهم ترین جاهای دیدنی شیراز است که نامش به گوش همه آشناست. شاید شما هم دقت نموده باشید که اگر اطلاعات بیشتری درباره تاریخچه جایی یا چیزی داشته باشیم، ارزش واقعی آن را بیشتر درک می کنیم. برای همین هم اول سراغ تاریخچه بازار وکیل می روم.

دوران زندیه، دوره باشکوه و پررونقی برای شیراز بود. بسیاری از بناهای تاریخی شیراز که هنوز هم ارزشمند هستند، از دوران زندیه به جا مانده اند. یکی از همین بناهای تاریخی، بازار وکیل است. این بازار به دستور کریمخان زند ساخته شد، ایده ساخت چنین بازاری در سفرش به لار و بازدید از بازار قیصریه لار به ذهنش رسید.ساخت بازار در سال 1137 هجری شمسی شروع شد و 19 سال طول کشید.

بازار وکیل با راسته ها و سرسراهای دیدنیبه عنوان محلی برای تجمع کسب وکارها و مغازه دارهادر سال 1156 تکمیل شد.هر کدام از راسته ها مطابق با فعالیت مغازه دارهای آن راسته نام گذاری شده است، برای مثال بازار بلورفروشان، بازار خیاط ها، بازار بزازان و… . تمام امور بازرگانی، خرید و فروش کالاهای داخلی و خارجی، صدور حواله و حتی صرافی نیز در بازار وکیل انجام می گرفت.

شاید جالب باشد که بدانید که به گزارش سایت خبری ایرنا در سال 1394، تعداد زیادی از اسناد مربوط به مکاتبات اداری و تجاری هنگام بازسازی، در تیمچه احمدی بازار وکیل شیراز کشف شد. بنابر گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و توریستی استان فارس، این اسناد که متعلق به 100 سال قبل و دوره قاجاریه هستند، به شناخت علمی و دقیق بیشتری نسبت به پیشینه تاریخی بازار و تحولات آن یاری می نماید.

در رابطه با وصف بازار وکیل شیراز در کتب تاریخی، بهتر است بخش هایی از کتاب شیرازنامه یا آثار عجم، اثر فرصت الدوله شیرازی را با هم بخوانیم:

بازار وکیل یکی از بازارهای مرحوم کریم خان وکیل است قریب به مسجد وکیل چهار بازار از آجر و گچ ساخته شالوده های آن از سنگ های کلان قرار داده و در وسط چهار بازار چهارسوئی است که سقفش بسیار بلند و طرازش دلپسند است. کمتر بازاری در ایران بدین اسلوب و بنیان دیده می شود. یک بازار بزرگ تا برسد به چهارسوی مذکور چهل و یک طاق است، آنرا بازار بزازان گویند. از هر گونه اقشمه و امتعه دارد. سمار و بلورفروش و خیاط و غیره نیز در آن هست. بازار دیگر چهل و شش طاق است آنرا بازار کلاهدوزان نامند از کلاهدوز و اصناف دیگر دارد مع بسیاری از صرافان. بازار دیگر ده طاق است در آن تمام سراج و ترکش دوزاند در وسط بازار اول که بازار بزازان باشد نیز بازاری است یازده طاق در آن جماعت شمشیرگرانند…

معماری بازار وکیل

معماری خاص بازار وکیل، یکی از علل شگفتی توریستان در بازدید از این بازار قدیمی در سفر به شیراز است. بازار وکیل با الهام از معماری بازار اصفهان و بازار قیصریه طراحی شده است، برای همین ممکن است رد پای معماری صفوی را در معماری بازار وکیل احساس کنید. این بازار با مساحتی نزدیک به 21840 مترمربع، از نظر معماری به سه بخش اصلی تقسیم بندی می شود:

• گذرگاه (محلی برای عبور مردم و مشتریان)
• حریم مغازه (این محدوده دو پله بالاتر از زمین قرار گرفته است.)
• فضای مغازه (منظور جایگاه فروش است.)

بازار وکیل با استفاده از مصالحی از جمله گچ، آجر و آهک ساخته شده است که استحکام آن به یاری ستون های تراشیده شده از سنگ تامین شده است. این بازار ساختاری مقاوم و محکم دارد که در طول سالیان، هیچ زلزله ای مسئله ای برایش ایجاد ننموده است. ساختار کلی بازار وکیل دو راهروی شمالی- جنوبی و غربی- شرقی است که به صورت یک صلیب یکدیگر را قطع نموده اند. در این تقاطع چهار سوق بر روی یک هشتی قرار گرفته است که حتما در نگاه اول توجهتان را جلب می نماید.

بازار وکیل شیراز چند تفاوت عمده با دیگر بازارهای ستنی دارد. اولین تفاوت این است که بازار چند پله پایین تر از سطح زمین قرار گرفته است. ارتفاع یا سقف راسته های بازار وکیل به طرز چشمگیری زیاد است و عرض بازار نسبت به سایر بازارهای قدیمی، بیشتر است. مغازه های این بازار اغلب دو طبقه هستند، پستو دارند و به خاطر نم و رطوبت، یک متر بالاتر از سطح زمین قرار گرفته اند.

جلوی هر کدام از حجره ها سکوهایی ساخته شده است که قبلا جنبه تزیینی داشته و با ترنج کنده کاری شده بود. در حال حاضر اثری از طرح ترنج باقی نماده است و از سکو به عنوان پیشخوان مغازه استفاده می شود.

بسیار خب، حالا برویم سراغ نور و تهویه بازار وکیل. روی طاق بازار، روزنه های کوچکی قرار گرفته که با نام هورنور شناخته می شود. هورنور روزنه ای است که علاوه بر هوا، نور فضا را تامین می نماید. روزنه های بازار وکیل جلوی تابش مستقیم نور خورشید را گرفته و در عین حال روشنایی بازار را تامین می نماید. بلندای سقف بازار نقش تهویه را ایفا نموده و با یاری بادگیرهای ساده و معماری بازار، همیشه دمای مطلوبی را تجربه خواهید کرد.

راسته های بازار وکیل شیراز

برای آشنایی با راسته های مختلف بازار وکیل، بهتر است اول تصویر کلی بازار را در ذهنتان مجسم کنید. این بازار دو راسته شمالی- جنوبی و شرقی- غربی دارد که با حالتی + یا صلیب شکل روی هم قرار گرفته اند و تقاطعی در مرکز دارد که به آن چهار سوق گفته می شود. با در نظر گرفتن این شمایل کلی، در ادامه هر کدام از بخش های بازار را به شما معرفی می کنم.

در زمان گذشته حوضی مرمرین در مرکز چهارسوق قرار داشت که آب حوض به وسیله آبراه های بازار تامین می شد، به خاطر تغییراتی که در طول سالیان ایجاد شده، در حال حاضر اثری از حوض باقی نمانده است و فقط می توان شاهد آبراه بود.

بخش شمالی بازار

راسته شمالی بازار وکیل از دروازه اصفهان شروع شده و تا چهار سوق بزرگ بازار ادامه پیدا می نماید. این راسته شامل سه سرا به نام های سرای احمدی، سرای روغنی و سرای گمرک است. بازار ترمه فروشان و کلاه دوزان نیز در راسته شمالی قرار گرفته است و می توان گفت در این بخش از بازار شاهد مردم بومی بیشتری خواهید بود.

بخش جنوبی بازار یا بازار شمشیرگرها

بخش جنوبی بازار یکی از بخش های پررفت وآمد آن محسوب می شود. ورودی بخش جنوبی بازار وکیل شیراز که با نام بازار شمشیرگرها شناخته می شود، سردر مسجد وکیل است. بازار شمشیرگرها دارای 11 جفت مغازه است.

در گذشته این راسته محلی برای فروش انواع شمشیر و سلاح سرد بوده و دلیل نام گذاری راسته همین بوده است، البته امروزه در این بخش صنایع دستی و دست بافته های عشایر به فروش می رسد. ورودی کاروانسرای وکیل در بخش جنوبی بازار قرار گرفته که البته امروزه این کاروانسرا به سرای فیل نیز معروف است.

بخش غربی بازار یا بازار ترکش دوزها

بخش غربی بازار وکیل شیراز به نام راسته ترکش دوزها معروف است. این راسته دارای 11 طاق و 20 حجره یا مغازه است که در حال حاضر مرکز فروش فرش های ایرانی دست بافت و اصیل به شمار می رود. در راستای بازار ترکش دوزها، بازار شمشیرگرها شروع می شود و به بخش جنوبی بازار متصل می شود.

بخش شرقی بازار یا بازار علاقه بندان

بخش شرقی بازار وکیل با نام راسته علاقه بندان یا راسته شرقی شناخته می شود. این راسته دارای19 طاق و 38 مغازه است که در زمان گذشته به فراوری و فروش انواع روبان، نوار ابریشمی، نخ و… می پرداخت اما در حال حاضر راسته شرقی، مرکز فروش فرش شده است و تعدادی هم مغازه عطاری برای تهیه انواع ادویه و گیاهان دارویی دارد.

خرید از بازار وکیل برای چه اقلامی مناسب است؟

زیبایی بازار وکیل چشمگیر است اما حجره ها و مغازه ها آنقدر مجذوب نماینده هستند که شما را به خرید تشویق می نمایند. گوشه به گوشه بازار به این بزرگی، پاسخ مناسبی برای خریدهای شما خواهد داشت. از خوراکی، صنایع دستی، ادویه، ظروف مسی گرفته تا کافه، رستوران و عرقیجات و… همه زیر سقف بلند بازار وکیل شیراز جای گرفته است. در حال حاضر بسیاری از اجناس ایرانی و خارجی در این بازار به فروش می رسند. در این مقاله بخش عمده آن را به شما معرفی خواهیم کرد.

• خوراکی، عرقیجات و ادویه های خاص: در بازار وکیل خوراکی هایی مثل کلوچه، مسقطی سنتی، حلوا مسقطی لاری، نان برنجی و نان یوخه تهیه کنید، این موارد همگی به عنوان سوغاتی های شیراز معروفیت دارند. علاوه بر این، شیراز به خاطر عطر بهارنارنج و عرقیجات طبیعی معروف است، شما می توانید انواع عرقیجات، گیاهان کوهی و ادویه های خوش عطر را از بازار وکیل شیراز یادگاری ببرید. هرازگاهی با عطر نارنج خاطره سفر خود را بیدار کنید.

• صنایع دستبافت: انواع فرش ، گلیم و گبه دستبافت ایرانی، آثار هنری عشایر ایرانی هستند که در بازار وکیل به فروش می رسند.
• پارچه: بازار وکیل دریایی از پارچه های رنگارنگ است، همان جا پارچه مورد علاقه خود را انتخاب کنید و به خیاط های بازار بسپارید تا لباسی خوش دوخت و زیبا از سفر خود به شیراز به یادگار داشته باشید.
• صنایع دستی: انواع قلم زنی، خاتم کاری، منبت کاری و سایر صنایع دستی شیراز از بازار وکیل قابل تهیه است.

علاوه بر مواردی که نام بردم، بازار وکیل محل مناسبی برای تهیه ظروف مسی و نقره، لباس های محلی، زیورآلات، انواع چرم و… است.

آیا خرید اینترنتی از بازار وکیل شیراز ممکن است؟

با توجه به سنتی بودن فضای بازار وکیل و تنوع مغازه ها، امکان خرید اینترنتی از تمام حجره ها وجود ندارد. بسیاری از از مغازه ها به وسیله صفحات اینستاگرام به معرفی اجناس و فروش آن ها می پردازند اما این بدان معنی نیست که بازار وکیل از فروش اینترنتی یکپارچه بهره مند باشد.

بازار وکیل کجاست؟

ورودی های بازار وکیل در خیابان زند، خیابان طالقانی و لطفعلی خان زند قرار گرفته است، شما می توانید به وسیله هر کدام از این خیابان ها خود را به بازار برسانید. ورودی اصلی بازار وکیل در خیابان زند، شرق میدان شهرداری واقع شده است. دسترسی به بازار وکیل به وسیله وسایل نقلیه عمومی از جمله اتوبوس و مترو امکان پذیر است.

اگر با اتوبوس به بازار می روید، کافی است از خطوطی بهره ببرید که در میدان شهدا ایستگاه دارند. از ایستگاه میدان شهدا با چند دقیقه پیاده روی به بازار خواهید رسید.

اگر قصد استفاده از متروی شیراز را دارید، می توانید در ایستگاه مترو زندیه پیاده شوید. فاصله ایستگاه زندیه تا بازار حدود 10 تا 15 دقیقه پیاده روی است.

• آدرس بازار وکیل: شیراز، بلوار لطفعلی خان زند
• ساعت کاری بازار وکیل شیراز: در روزهای عادی سال، بازار از ساعت 8:30 صبح تا 20:30 شب فعال است و معمولا روزهای آدینه تعطیل است. البته در نظر داشته باشید که مناسبت های مختلف و شرایط خاص روی ساعت کاری بازار تاثیرگذار است.

بازار وکیل روی گوگل مپ

بازاری به زبان رنگ ها

بازار وکیل، بازاری به زبان رنگ هاست. رنگ فرش ها، پارچه ها، ادویه ها…آنقدر همه چیز در این بازار پررنگ و زیباست که هیچ وقت نمی توان مثل یک رهگذر عادی از کنار زیبایی هایش گذشت. لطفا شما هم رهگذر عادی نباشید، توریست باشید…هربار، در راسته های بازار طوری قدم بزنید که انگار اولین بار است. این طوری خاطرات خوشی از سفر به شیراز در قلبتان ذخیره خواهید کرد.

البته حسابی حواستان باشد که کلاه سرتان نرود و دست خالی از بازار خارج نشوید! برای خودتان یادگاری و برای اطرافیانتان سوغاتی خریداری کنید. باید برای روزهایی که بازار وکیل نزدیکتان نیست خاطره ای برای یادآوری داشته باشید یا حتی ادویه ای که وقتی به غذا می زنید، حال وهوای بازار را در خاطرتان زنده کند.