آیا می توانیم یاد بگیریم رویا هایمان را کنترل کنیم؟ - وبلاگ آمیتیس تک

به گزارش وبلاگ آمیتیس تک، هر شب بحثی را انتخاب کنید. فیلمنامه را با قوانین نمایش پردازی بنویسید. شخصیت های کم و بیش محکم بسازید. به دلخواه وارد طرح شده و از آن خارج شوید. تمام این موارد در حالی که خواب می بینید رخ می دهند؛ گویی که بیدار هستید. اتوپیای کنترل رویایمان هرگز تا این میزان نزدیک نبوده است. در یوتیوب آموزش های زیادی وجود دارند که به بینندگان این اطمینان را می دهند که می توانند در چهار مرحله آسان رویاپردازی آگاهانه را بیاموزند.

به گزارش وبلاگ آمیتیس تک به نقل از ال پائیس، مونتسه فرناندز روانشناس اشاره می نماید که دست کم شش ماه آموزش برای دستیابی به درجه خاصی از هوشیاری در رویا ها ضروری است. اولین اشاره ها به رویا های شفاف* در رساله های ارسطو یافت می گردد. امروزه می دانیم که تقریبا همه ما به هر نحوی در مقطعی چنین خوابی را دیده ایم.

یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه های مانهایم و هایدلبرگ در آلمان در سال 2017 میلادی تخمین زدند که 51 درصد از جمعیت تجربه بسیار واضحی از رویا داشته اند و 20 درصد از از آنان هر ماه یکبار رویا دیده اند. در آن آنالیز اشاره شده بود که بچه ها از سن سه یا چهار سالگی رویا های شفاف بسیاری را تجربه می نمایند و این اندازه در نوجوانی کاهش می یابد و از سن 25 سالگی به این سو تقریبا ناپدید می گردد.

با این وجود، چگونه و چه زمانی رویا های شفاف می بینیم؟ مقاله ای منتشر شده در نشریه اخبار پزشکی روز شواهدی را در این باره ارائه نموده است. یکی از افرادی که تجربه تماشا رویای شفاف را داشته اشاره نموده که این اپیزود اغلب زمانی اتفاق می افتد که او از خواب بیدار می گردد و یا سعی می نماید پس از یک بیداری کوتاه دوباره بخوابد. او می گوید به قدری آموزش دیده که می تواند رویا های خود را انتخاب کند البته مادامی که در حالت برزخی بین خواب و بیداری واقع شده است.

افرادی دیگری گزارش دادند که وقتی متوجه شدند خواب می بینند بلافاصله از خواب بیدار شدند در حالی که دیگران گفتند که وقتی متوجه می شوند خواب می بینند زمانی برای دستکاری روایت رویا های خود و تغییر طرح ها و شخصیت ها و بهتر کردن خاتمه بندی دارند. مانند بسیاری از رویا ها، تجربیات شفاف در طول خواب رخ می دهد زمانی که حرکت سریع چشم اتفاق می افتد.

معین این که آیا این افراد در هنگام تجربه این سطوح از شفافیت کاملا خواب بودند یا خیر یکی از بحث برانگیزترین نکات تحقیقات انجام شده در این باره بوده اند. پروفسور استفن لابرگ روانشناس دانشگاه استنفورد در دهه 1970 میلادی در این باره شک و تردید داشت، اما سال ها بعد، او چندین رویاپرداز شفاف را پیدا کرد که مایل بودند در آزمایشگاه اش با استفاده از حسگر های متصل به بدن شان بخوابند. این آزمایش که نتایج آن در سال 2018 میلادی در نشریه Nature Communications چاپ شده بود نشان داد که افراد تحت آزمایش می توانستند با انجام حرکات چشم بدون بیدار شدن از دستورات ساده پیروی نمایند. بدن در رختخواب هنوز در خواب بود، اما در قلمروی رویا ها چیز هایی در حال رخ دادن بود: چشم ها به سرعت حرکت می کردند تا دستورات دانشمندان را اجرا نمایند.

در مطالعه ای که در سال 2021 به وسیله کارن کونکولی محقق دانشگاه نورث وسترن صورت گرفت رویاپردازان شفاف توانستند یک مسئله ساده ریاضی را در حالی که خوابیده بودند حل نمایند.

تحقیقات در سال 2023 وارد مرحله تازه ای شد: آیا می توانیم یاد بگیریم رویا های شفاف داشته باشیم؟ آیا می توانیم خودمان را آموزش دهیم که تعداد رویا های شفاف را افزایش دهیم؟ آیا ما می توانیم نقشه را کنترل کنیم؟

مونتسه فرناندز مدیر مرکز روانشناسی آوِن در بارسلونا می گوید: در طول تجربه یک رویای شفاف گسست ایجاد می گردد. از یک سو فکر در حال تجربه کردن است و از سوی دیگر بدن می داند که در رختخواب در موقعیتی امن واقع شده است. آگاهی از این جدایی وجود دارد و شما به اصطلاح فیلم خود را کارگردانی می کنید. فرض کنید در این تکنیک دو سطح وجود دارد اولی هوشیار بودن در هنگام خواب و دومی توانایی راهنمایی محتوای رویا به سمت اهداف؛ برای مثال، درمان فوبیا یا برطرف انسداد یک ترس.

بزرگترین مطالعه در خصوص این موضوع مطالعه بین المللی القای رویای شفاف است که به بعضی از این سوالات با یک بله کم و بیش قاطع پاسخ می دهد.

دنهلم آسپی محققی در دانشگاه آدلاید در استرالیا پنج تکنیک القای خواب شفاف را مورد آزمایش قرار داد. نکته جالب آنجا بود که موثرترین آن تکنیک ها همگی مستلزم بیدار کردن فرد خواب در ساعت پنجم خواب و سپس کوشش برای وادار کردن او به خواب مجدد بودند.

شیفتگی ما نسبت به رویا های شفاف صرفا کنجکاوی فکری نیستند. محققان کاربرد های عملی برای آن پیدا نموده اند؛ مانند مواردی که در مطالعه منتشر شده در مجله علوم ورزشی در سال 2016 میلادی نشان داده و در آن افراد حاضر در آزمایش را وادار به پرتاب دارت در طول یک رویای شفاف کرد. بر اساس گزارش ها داوطلبان هنگام تمرین در بیداری عملکرد خود را بهبود بخشیدند. در تحقیقات دیگری نشان داده شد که درمان در طول یک دوره رویای شفاف در تسکین کابوس های مداوم موثر است کابوس هایی که دست کم یک بار در هفته تکرار می شوند اختلالی که 6 درصد از بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهند.

لابرگ متقاعد شده که آگاهی مان از این که در حال رویا تماشا هستیم مهارتی است که می تواند و باید بر روی آن کار کرد. او برای کنترل رویا ها سه تکنیک را پیشنهاد می نماید.

در تکنیک اول یک دفترچه رویایی داشته باشید که در آن پس از بیدار شدن همه آن چیز هایی که در خواب دیده اید را با جزئیات توضیح دهید. لابرگ می گوید: حتی اگر فکر می کنید هرگز رویا پردازی نمی کنید. به خودتان زمان بدهید. شما یک رویاپرداز هستید.

نظریه او این است که به خاطر سپردن رویا ها مهارتی است که با تمرین روزانه بهبود می یابد. تکنیک دوم توجه و آگاهی از موضوعات و افرادی است که در رویا های مان ظاهر می شوند به ویژه آنانی که به استدلال منطقی پاسخ نمی دهند. برای مثال، آن پسری که در مقطعی که شما در کلاس سوم تحصیل می کردید حضور داشت و از آن موقع به این سو دیگر او را ندیده اید. لابرگ می گوید این موارد نشانه های مفیدی از این که خواب می بینید هستند، زیرا در هنگام بیداری عناصری از زندگی شما نیستند.

لابرگ در نهایت توصیه می می نماید که هدف و قصدی برای خود معین کنید برای مثال به خود بگویید امشب زمانی که آن دانش اموز کلاس سوم حاضر شد می دانم که در حال خواب تماشا هستم.

دنهولم آسپی در مطالعه کلان خود اشاره نمود که توانایی وارد شدن به رویای شفاف به عوامل مختلفی بستگی دارد مانند زمانی که برای خواب می گذرانیم، انرژی ای که صرف به خاطر سپردن آن چه در خواب می بینیم می کنیم (این کار با تمرین بهبود می یابد) و در نهایت رژیم غذایی مان (در بعضی از مطالعات مواد غذایی غنی از کولین مانند تخم مرغ، ماهی قزل آلا، ماهی کاد و یا کلم بروکسل فراوانی این نوع رویا ها را افزایش دادند).

در آزمایش های او افرادی که رویا های شفاف مکرر دارند نیز کسانی هستند که می توانند به برترین شکل خواب های خود را به خاطر بسپارند. به نظر می رسد مدیتیشن و فکر آگاهی رویای شفاف را تقویت می نماید. ایده این است که هر چه در طول روز حواس مان بیش تر جمع باشد احتمال بیشتری وجود دارد که تشخیص دهیم هنگام خواب در حال خواب تماشا هستیم. مونتسه فرناندز هنوز هیچ بیماری را به وسیله یک رویای شفاف درمان ننموده است. با این وجود، او بیماران را مجبور می سازد رویا های خود را بنویسند. او می گوید: این ابزار قدرتمندی برای تشخیص الگو ها است. هر تمرینی که به شما امکان می دهد بیش ترین حضور را داشته باشید تمرین خوبی برای رویاپردازی آگاهانه است.

این روانشناس افراد را تشویق می نماید که به مدت 15 دقیقه هوشیار باشند و به عبارتی اشاره می نماید که این تکنیک در بین رویاپردازان حرفه ای مورد استفاده قرار می گیرد: برای شفاف بودن در شب باید در طول روز شفاف باشید.

اگر در نظر بگیریم که یک سوم عمر خود را در خواب می گذرانیم و هر شب به مدت دو ساعت خواب می بینیم به نظر می رسد بد نیست کوشش کنیم تا بفهمیم در تمام این مدت چه اتفاقی برای مان رخ می دهد.

رویای شفاف: رویای شفاف (lucid dream) به رؤیایی گفته می گردد که در آن رؤیابین از این واقعیت که در حال رؤیا تماشا است آگاهی دارد. در رؤیای شفاف، رؤیابین همچنان توانایی کنترل محیط فیزیکی را ندارد ولی به صورت آگاهانه روی رؤیای خود کنترل داشته و حتی می تواند صحنه رؤیا را به میل خود تغییر دهد.